ከ2013 ጀምሮ የላሊቤላ ቡድኖች ፕሮጀክቱን ተግባራዊ ለማድረግ ከባድ ገደቦችን መወጣት አስፈልገዋል። በሰሜን ኢትዮጵያ ተከስቶ የነበረው ግጭት በየጊዜው ወደ ስፍራው እንዳይደርሱ እንቅፋት ሆነዋል። ለአደጋ የተጋለጡ የአካባቢው ማኅበረሰቦች ድጋፍ በመስጠት እና ለየት ባለ የአካባቢ ቡድን በመታመን ከሁኔታዎች ጋር መላመድ ችለናል።

የፈረንሳይ የኢትዮጵያ ጥናት ማዕከል (CFEE) UAR3137 የፈረንሳይ የአውሮጳና የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር (MEAE) እና ብሔራዊ የሳይንስ ምርምር ማዕከል (CNRS / INSHS) የውጭ ሀገር የፈረንሣይ የምርምር ተቋም (IFRE) የጋራ ዩኒት ነው። በአዲስ አበባ የተመሰረተ ነው። ወደ አንድ መቶ ዓመት የሚጠጋ የፍራንኮ-ኢትዮጵያ ሳይንሳዊ ትብብር ወራሽ ነው።

የ CFEE እንቅስቃሴዎች የምድር ሳይንስ, ፓሊዮቶሎጂ, አርኪኦሎጂ, ሰብአዊነት እና ማህበራዊ ሳይንስ, እንዲሁም የአካባቢ ሳይንስ መስኮች ጋር ያያይዙ. በቅርስ ዘርፍም ሳይንሳዊ ድጋፍ ያደርጋል (Sustainable Lalibela - ዘላቂ ላሊበላ, National Palace - ቤተ መንግሥት, National Museum of Ethiopia - የኢትዮጵያ ብሔራዊ ሙዚየም)።

የፈረንሳይ የኢትዮጵያ ጥናት ማዕከል በተመራማሪዎቹ፣ በመሃንዲሶቹ (ኢንጂነሮቹ)፣ እና በቴክኒክ ባለሙያዎቹ በላሊበላ መሳተፍ ከጀመረ ከአስር አመታት በላይ ሆኖታል፡፡ ማዕከሉ ይህን የላሊበላን-ማስቀጠል ፕሮጀክት በመደገፉ የሚሰማው ደስታ ከፍተኛ ነው፡፡ በተለይ በፈረንሳይ እና በአዲስ አበባ ከሚገኘው የፈረንሳይ የኢትዮጵያ ጥናት ማዕከል ጥምር የምርምር ቡድን ተመራማሪዎቹ፣ መሃንዲሶቹ(ኢንጂነሮቹ)፣ እና የቴክኒክ ባለሙያዎቹ አማካኝነት በላሊበላ እየተሰራ ካለው ስራ በተጨማሪ፤ መጠነ ሰፊ የሆነ የሳይንሳዊ ምርምር ጥምረትን በፈረንሳይና ኢትዮጵያውያን ባልደረቦች መካከል በተቀናጀ መንገድ ጥምረት ለመፍጠር ያለመ ነው፡፡

የተለያዩ የፕሮጀክቱ ክፍል መሰረታዊ ምርምርን ያጣመረ፣ የተሳትፎ ምርምርን እና የምርምር ወቅት የሚደረግን ስልጠና ስፍራውን መጠበቅ እና መንከባከብ ዓላማ ያደረገ እንዲሁም የማዕከሉን ሳይንሳዊ እና አለምአቀፋዊ ፖሊሲ ከማሳካት አንፃር ነው፡፡ የምርምሩ ቃልኪዳን ቃለ ጉባኤ ከኢትዮጵያውያን የሳይንሳዊ እና የባህል ተቋም ባልደረቦች ጋር በመጣመር ሲሆን የአካባቢውን ማህበረሰብ ያማከለ የተቀናጀ የፅንሰ-ሃሳብ እና የተግባር ስልጠናን ያካተተ ነው፡፡ ይህንንም በዋናነት ወጥ የሆነ ችሎታን እና በሙያው የተካነን ባለሙያ ለማፍራት የሚያስችል ሲሆን በምርምር ሲታገዝ ደግሞ የማህበረሰቡንና የሃገሪቱን ፍላጎት በብቃት ለማሟላት ያስችላል፡፡

የፈረንሳይ ልማት ኤጀንሲ (AFD) በኢትዮጵያ የሚከናወኑ የቅርስ ጥበቃ እና እንክብካቤ ፕሮጀክቶችን በገንዘብ እና በቴክኒክ ይደግፋል፡፡  በዚህም መሰረት ኤጀንሲው በህዳር 2020 ለዚህ አጓጊ እና የተቀናጀ የላሊበላን-ማስቀጠል ፕሮጀክት ማስፈፀሚያ እንዲሆን ለCNRS የ3.3 ሚሊዮን ዩሮ ድጋፍ አድርጓል፡፡  ይህ ፕሮጀክት የተቀረፀው የፌደራል፣ የክልሉ እንዲሁም የህያው ቅርሱ የበላይ ጠባቂዎች በተገኙበት ነው፡፡

የፈረንሳይ ልማት ኤጀንሲ (AFD)  በተለይ በበርካታ ፕሮጀክት አካላት ዙሪያ የሚያተኩር ሲሆን በትግበራ ትርጓሜዎች፣ በአፈፃፀም እና ሂደት ዙሪያ በኢትዮጵያውያንና ፈረንሳውያን ተወካዮች የሚደረጉ ተከታታይ ውይይቶችን ተግባራዊ ያደርጋል። የበርካታ ተቋማትን እና ተሳታፊዎች የዘላቂ ልማት ግንባታ እንዲፈጸም ያደርጋል። የሃገር በቀል ዕደ-ጥበብ ባለሙያ፣ የወደፊት አርኪዮሎጂ ሰልጣኞች፣ የታሪክ ተመራማሪዎች፣ የቅርስ አስተዳዳር እውቀትና ችሎታቸውን ተግባራዊ እንዲሆን ያግዛል። የኢትዮጵያ የቅርስ ስፍራዎች ፤ ለቦታው እንክብካቤ የሚያደርጉ የአካባቢው አስጎብኝዎች፤ ስለስፍራው ያለውን ግንዛቤ ያሳድጋል። የመረጃ ቋት ግንባታ ሂደት ውስጥ የማህበረሰብ እና የተለያዩ ህዝባዊ ተሳትፎዎች  በፕሮጀክቱ እንዲካተቱ ድጋፍ ያደርጋል፡፡    የፈረንሳይ ልማት ወኪል ኤጀንሲ (AFD) ለኢትዮጵያ መንግስት የድጋፍ እንቅስቃሴውን የጀመረው እ.ኤ.አ ከ1996 ጀምሮ ነው፡፡ ይህም የህዝባዊ ተቋማትን እና የሲቪል ማህበረሰቡ  በተለያየ ዘርፍ  እንደ ውሃ፣ ሐይል ዝርጋታ፣  የገጠር ልማት እና ግብርና ላይ የሚሳተፍ ሲሆን ይህም በአጠቅቃላይ  ከ600 ሚ ዩሮ በላይ የገንዘብ ድጋፍ አድርጓል፡፡

በላሊበላ አብያተ ክርስቲያናት የቅርስ ጥበቃና እንክብካቤ ሂደት ውስጥ ፈረንሳይ ከኢትዮጵያ ጋር ባላት የረጅም ጊዜ ወዳጅነት አስመስክራለች፡፡ ከፈረንሳይ ሪፐብሊክ ፕሬዝዳንት ኢማኑዌል ማክሮን እና ከኢትዮጵያ ፌደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር አብይ አህመድ ወዳጅነት  የረጅም ጊዜ የነበረንን  የባህል ግንኙነት በማንቃቱ፤ ለዘመናት የቆየውን የኢትዮጵያ እና የፈረንሳይ ተመራማሪዎችን ግንኙነት ዳግም አነሳስቷል፡፡ 

ዛሬ ይህንን ታሪክ ይዘን ነው  የላሊበላ የቅርስ ጥበቃና ጥገና ፕሮግራም ላይ ያለነው፡፡ በዚህም መሰረት የሳይንሳዊ ምርምርና ስልጠናዎችን ለቅርሶቹ የደህንነት ጠባቂዎች ኢትዮጵያውያን ተዋናዮች ይህንኑ ታሪክ ማስታወስ እፈልጋለሁ፡፡ ጥምር ምኞታችንን ለመፍጠርም፣ ፕሮጀክቱ የሳይንሳዊ አቀራረብንና የመቀራርብ ወዳጅነትን ከላሊበላ ነዋሪዎችና ከወኪሎቻችው ጋር አስምሯል፡፡ በዚህ ቃል ኪዳን ውስጥም ፈረንሳይ ለገባችዉ ቃል በታማኝነት ፀንታ ትቆማለች፡፡ ይህም የምናምንበትን ማሳየት ቀጣዩ ትውልድ በእነዚህ ቅርሶች ጥላ ስር ማደጉን ማረጋገጥ በሂደት የሚያስተላልፉት ትውስታ ነው፡፡ ምክኒንያቱም ቅርስ ለፖለቲካዊ ህብረት  ፣ለትውልድ ጥምረት ፣ለፅኑ ትውልድ መፍጠር፣ ለግዛት አንድነትና ለህዝቦች እኩልነት የሚያደርገው አስተዋፅ ከፍተኛ በመሆኑ ነው፡፡ 

ይሄን ስራ በታላቅ ስኬት እየመራ ላለው የፈረንሳይ የኢትዮፕጵያ ጥናት ማዕከል እና ለብሄራዊ ሳይንሳዊ ምርምር ማዕከል (CNRS) ቡድን አባላት እንዲሁም ከኢትዮጵያውያን ባልደረቦቻቸው ጋር በፈረንሳይ ልማት ኤጀንሲ (AFD) ድጋፍ በማድረግ እና በመተግበር ስላከናወኑት ስራ ለማመስገን እወዳለሁ፡፡

የላሊበላ ደብር ጽህፈት ቤት አስተዳደር  በአለም-አቀፍ እና በዘርፈ-ብዙ ባለሙያዎች የሚመራውን የፈረንሳይ ኢትዮጵያን የላሊበላን-ማስቀጠል ቡድን ይህንን የዓለም ቅርስ የሆነውንና ለኛ ኩራት ከመሆን በላይ የህይወታችን መድህን የሆነውን ውቅር አብያተ-ክርስቲያን ለማደስ፣ ለመጠበቅ እና ለመንከባከብ ዓላማ አድርጋችሁ ስለመጣችሁ የተሰማኝን ደስታ ለመግለፅ እወዳለሁ፡፡ በስራችሁ ሁሉ ከጎን ሆነን የምናግዝ ሲሆን እናንተም ለተሰጣችሁ ተግባር የታመናችሁና የተጋችሁ ትሆኑ ዘንድ አደራ እንላለን።

የኢትዮጵያ ቅርስ ባለስልጣን የሀገሪቱን ባህላዊ ቅርሶች ጥበቃ፣ ማጎልበትና ምርምር በበላይነት የሚሰራው የኢትዮጵያ ፌደራላዊ ባለስልጣን ነው። በተጨማሪም ዩኔስኮ የዓለም ቅርስ ቦታዎችን በአግባቡ የማስተዳደር ኃላፊነት አለበት ። በዚህም የዘላቂ ላሊበላ ፕሮጀክት ግንባር ቀደም አጋር ነው።